طراحی و اجرای فضای سبز دو مقوله جدا از هم هستند که هر یک مراحل و نیازهای خاص خود را داشته و باید به هر یک از این دو مبحث به صورت جداگانه پرداخته شود. در صورتی که بخواهید فضای سبز مورد نظر شما به صورت کامل و ایده آل دیده شود، لازم است که به جز مرحله طراحی، در مرحله اجرا نیز به شکلی بی نقص، وارد عمل شوید.
تکنیک های اجرای فضای سبز بستگی به پتانسیل های آن فضا دارند و نمی توانیم این تکنیک ها را خارج از چیزی که در حیطه مساحت در اختیارمان جای می گیرد، پیاده سازی کنیم. به واقع با در نظر گرفتن این که فضا و محیطی که قصد اجرای فضای سبز در آن را داریم، چه ویژگی هایی داشته و پذیرای چه نوع المان هایی باشد، فضای سبز و تکنیک های آن را پیاده سازی می کنیم.
به طور مثال در برخی از زمین ها، می توان مساحت زیادی را به کاشت چمن اختصاص داده و به این شکل محوطه سازی سطحی صورت داد. در برخی دیگر به لحاظ شیب زمین، امکان چمن کاری زیادی وجود ندارد و بیشتر باید با کاشت درخت و نهال، فضای سبز را شکل داد.
به کار بردن المان هایی چون درختچه های کوچک، بوته های انبوه یا گلدان های سنگی نیز بخشی از تکنیک های اجرای فضای سبز هستند که در حین اضافه کردن بار سبزی به محیط، جلوه بصری آن را نیز به شکلی خاص و متفاوت خلق می کنند.
اگر چه می گوییم اجرای فضای سبز، اما در همین فضا می توان از تنوع رنگی قابل توجهی استفاده کرده و گیاهان را در ترکیب رنگ های سبزهای روشن تا تیره، بنفش، صورتی، قرمز، نارنجی و غیره در کنار یکدیگر قرار داد. این چیزی است که به فضای سبز خاصیت مخصوص به خود را بخشیده و آن را در یک زمین متمایز و منحصر به فرد می سازد.
در صورتی که زمین شما از شیب کمی برخوردار باشد، استفاده از ردیف پلکان در آن نیز به نوعی مرزبندی میان فضا را به وجود آورده و کمک می کند تا از کمترین پتانسیل ها برای شخصی سازی فضای سبز بهره برداری شود. به این شکل فضای سبز نیم طبقه یا دو طبقه و بیشتر، نوعی چیدمان رویایی به وجود آورده و می توان در هر طبقه یا نیم طبقه از فضای سبز، تکنیک متفاوتی را اجرایی کرد.
در ادامه با ما همراه باشید تا به شکلی دقیق تر به موضوع اجرای فضای سبز بپردازیم.
اصول اجرای فضای سبز
برای اجرای فضای سبز باید به نکات و اصول مختلفی توجه نماییم که در زیر مهم ترین آن ها آورده شده اند. به فراخور نوع کاربری فضای سبز، ممکن است برخی از این مراحل حذف شده یا برخی دیگر به آن ها اضافه شوند. به هر ترتیب موضوع مهم دنبال کردن یک خط سیر حرفه ای است که با کمترین هزینه و در کمترین زمان، نتیجه حاصل را به بار بیاورد.
پایبندی به طرح اولیه
به حتم یک تیم حرفه ای طراحی و اجرای فضای سبز پیش از آن که وارد فاز اجرا شود، ابتدا طراحی فضای سبز را به سرانجام خواهد رساند. چیزی که در طراحی فضای سبز نیاز داریم یک الگوی کامل از مساحتی است که می خواهیم در آن کاشت گل و گیاه را انجام دهیم. در این طراحی اولیه کلیه جایگذاری های گل و گیاهان، درخت و نهال، بوته، چمن کاری، نیمکت، حوضچه و فواره، آلاچیق و غیره لحاظ خواهد شد. به واقع از پیش می دانیم که در هر بخش از فضای تحت اختیار، قرار است چه چیزهایی کاشته شده و چه تجهیزاتی به کار گرفته شود. به عنوان مثال اگر قرار است در جایی یک قلوه سنگ صخره ای بگذاریم، این از پیش در طرح اولیه فضای سبز، پیش بینی شده است. به این ترتیب نیازی نیست که حین اجرای فضای سبز به جایگیری تجهیزات و گل و گیاهان مختلف فکر کنیم. همه چیز از پیش روی کاغذ آمده و نسبت به تک تک آن ها برآوردهای لازم صورت گرفته و تصمیم گیری شده است.
البته در مواقعی حین اجرای فضای سبز، نیاز به تغییر برخی از المان های از پیش در نظر گرفته شده، به وجود می آید که به فراخور موضوع، امکان تغییر در کنار لحاظ کردن سازگاری با سایر گل و گیاهان وجود خواهد داشت.
تست و آزمون خاک
در هر مرحله از کاشت باید تست و آزمون کیفیت خاک انجام شود. در نظر داشته باشید که موفقیت کاشت هر یک از بذر و نهال ها، بسته به کیفیت خاک دارد و این که تا چه اندازه پذیرای کاشت جدید باشد. این مرحله باید توسط افراد متخصص باغبانی و کشاورزی انجام شود و به هیچ وجه چیزی نیست که بدون بررسی و شناخت کافی، قابل انجام باشد. از این روی توصیه می کنیم هرگز خود نسبت به ایجاد و اجرای فضای سبز اقدام نکرده و حتما این مورد را به دست افراد دارای تجربه و دانش کافی در زمینه باغداری بسپارید. هر گیاه به فراخور وضعیت خود نیازمند شرایطی از خاک بوده و میزان نیاز آن به آبیاری و تابش نور خورشید متفاوت خواهد بود.
توجه داشته باشید که در مواقعی نیاز به تقویت خاک بوده و باید پیش از انجام نهایی کاشت، وضعیت خاک به سطح مناسب برسد.
انتخاب بذر و نهال مناسب
مرحله بعدی به انتخاب بذر و نهال مناسب اختصاص می یابد. علی رغم این که از پیش در طراحی فضای سبز، نوع بذر و نهال های مناسب هر بخش از فضا، تعیین شده است؛ اما در این مرحله نوع بذر و نهال مرغوب باید انتخاب شود. حین خرید بذر یا نهال با انواع و اقسامی از آن ها روبرو خواهید بود که برای یک شخص غیرحرفه ای، امکان تشخیص مرغوب ترین میان آن ها وجود ندارد. بنابراین لازم است که حتما انتخاب بذر و نهال مناسب و مرغوب توسط یک فرد متخصص انجام شود. در غیر این صورت حتی اگر همه چیز مناسب بوده و به اندازه کافی رعایت شود، نوع بذر و نهال نامرغوب، موجب شکست اجرای فضای سبز خواهد شد. بنابراین در صورتی که می خواهید هزینه های صرف شده در مراحل قبلی سوخت نشده و نتیجه کار به اندازه کافی قابل توجه و رضایت بخش باشد، باید حتما انتخاب بذر و نهال را به شکلی مناسب و حرفه ای انجام داده و بهترین و مرغوب ترین بذرها را برای کاشت در فضای سبز خود انتخاب نمایید.
کاشت حرفه ای
در مرحله بعدی به کاشت حرفه ای می رسیم. در این گام خاک به اندازه کافی آماده بوده و بهترین بذر و نهال ها را نیز انتخاب کرده ایم. اما انجام عملیات کاشت نیز باید به شکل تخصصی و کاملا حرفه ای انجام شود. به یاد داشته باشید که شکل کاشت یک کار تخصصی است و نمی توان آن را به دست افراد نابلد سپرد. شاید شما پیشتر در یک گلدان، بذری کاشته باشید، اما از یاد نبرید که اجرای فضای سبز در شکل حرفه ای، نیازمند کار تخصصی است و نمی توان آن را ساده انگاشت. تیم های حرفه ای باغداری و ایجاد و اجرای فضای سبز، مسئولیت کاشت حرفه ای بذر و نهال ها را برعهده گرفته و این کار را به شکلی سریع تر و به مراتب اصولی تر به پایان می رسانند.
اجرای نورپردازی
در مرحله بعدی، نوبت به اجرای نورپردازی به موازات اجرای فضای سبز می رسد. باید نورپردازی به درستی انجام شده و در هر فضای ممکن که لازم است، فاکتورهای پخش نور لحاظ گردند. گاهی اوقات این نورپردازی تنها به شکل ایستاده بوده و گاهی از چراغ های ال ای دی در سطح زمین استفاده می شود. به هر صورت نقشه نورپردازی نیز از قبل طراحی شده و در این مرحله تنها اجرای آن توسط تیم مخصوص نورپردازی انجام می شود. نورپردازی اصولی، تضمین کننده جلوه فضای سبز شما در ساعات تاریکی خواهد بود و بدون داشتن آن، در حقیقت نیمی از روز را از دست داده و نیمی از روز و در ساعات تاریکی، فضای سبز را نخواهید داشت.
در تمامی پروژهای اجرای فضای سبز شهری، ویلایی و غیره، لزوم نورپردازی حرفه ای را داریم و نمی توان هیچ فضای سبزی را بدون اضافه کردن یک نورپردازی متناسب با نوع کاربری آن، کامل دانست.
نگهداری اصولی
در نهایت نگهداری اصولی و رسیدگی های دوره ای از قبیل کود دادن، هرس کردن و غیره ضامن ماندگاری فضای سبز شما خواهند بود. در صورتی که همه چیز را به خوبی پیش برده باشید، یک نگهداری و رسیدگی صحیح می تواند فضای سبز ایجاد شده را در وضعیت مناسبی نگه دارد. بدیهی است که رشد گل و گیاهان و گذر زمان، باعث می شود که نیازمند دستکاری های تازه، رسیدگی به برخی از گیاهان، حذف بعضی از آن ها و کاشت های تازه باشیم.
هیچ چیز در فضای سبز همیشگی نیست و شما باید به صورت فصلی، سالیانه یا حتی ماهیانه برخی رسیدگی های لازم را به انجام برسانید.
سخن پایانی
شما در بحث اجرای فضای سبز چه فاکتورهایی را مهم می دانید که در بالا به آن ها نپرداخته باشیم؟ به نظر شما اجرای فضای سبز در تهران با سایر استان ها متفاوت است؟ این موارد را به همراه تجربیات خود در ایجاد فضای سبز کوچک یا بزرگ، خصوصی یا حرفه ای با ما و دیگر خوانندگان وبلاگ در میان بگذارید.